Steeds minder hulp, steeds meer nood: wat betekent dat voor de toekomst van kwetsbare kinderen?

Bisrat is president van de kinderclub in Ethiopië

Juist in deze tijden moet je er staan voor mensen die het minder hebben.

‘Als je een kind een schooltas geeft, dan is het niet alleen die tas. Je laat weten dat er iemand aan hem of haar denkt. Wanneer je zelf ouder of grootouder bent, dan zou je ook willen dat er mensen aan jouw kind of kleinkind denken. Zeker als de overheid zoveel laat liggen, moeten we naar elkaar omkijken en elkaar daarin steunen. Daarbij heb ik groot vertrouwen in onze donateurs, want zij snappen dat.’

Hoe blijf jij positief in moeilijke tijden?

‘Het nieuws, de politiek, het is soms om moedeloos van te worden. Op een gegeven moment ben ik even gestopt met nieuws kijken om mezelf een beetje te beschermen. Het is belangrijk dat we ons niet in dat zwarte gat laten meezuigen. Dus dat je ook geniet en kijkt naar de mooie dingen die er zijn. En dat zijn er veel, ook in donkere tijden. Als je ziet hoe in Gaza, ondanks het gigantische drama, de kinderen weer voetballen tussen het puin. Het is hartverscheurend, maar ook een teken van hoop. Als zij die veerkracht hebben, dan kunnen wij dat ook.’

‘En als je het kunt missen, help mee met een donatie. Want onderzoek wijst uit, dat als je iets goed doet voor een ander, dat je jezelf ook beter voelt. Je kunt wel weer wat nieuws kopen, dat is wat veel mensen doen om zich beter te voelen. Maar dat effect is zo weg. En ik denk dat doneren een veel betere investering is, ook voor jezelf. Ik heb er veel vertrouwen in dat de medemenselijkheid weer teruggevonden wordt. Dat we weer met elkaar kunnen praten. Laten we, juist in moeilijke tijden, kiezen voor verbinding en laten zien dat we er voor elkaar zijn.’

Heb je een voorbeeld waar je trots op bent?

‘Ik was in Ethiopië en daar werd ik ontvangen bij een kinderclub waar kinderen al vanaf jongs af aan betrokken worden. Via muziek, theater en spel leggen zij uit wat hun rechten zijn. En ik ontmoette daar ik Bisrat, een meisje van 15 die nu als president van de kinderclub dorpsoudsten aanspreekt als er iets misgaat. Dat vervulde me met een diep gevoel van trots en ontroering. De kinderclubs vervullen zo'n belangrijke rol. Als er een meisje niet naar school komt, gaat de kinderclub kijken wat er aan de hand is. Als er verhalen zijn over kindhuwelijken of over meisjesbesnijdenissen, dan wordt dat besproken. En de dorpsoudsten zaten op de voorste rij, zo trots als maar kan. Want in veel gevallen zijn die kinderen natuurlijk hun eigen kind of kleinkind. En dat is hoe blijvende verandering eruit ziet. Dat kinderen uitdragen wat hun rechten zijn. Dat ze naar school gaan en niet op het land hoeven te werken. Als ik zie dat we met onze inzet niet alleen kennis overdragen, maar ook verandering teweegbrengen in een gemeenschap, dan geeft me dat veel voldoening.’

Structurele steun van onze donateurs onmisbaar

‘Als je steeds maar voor een jaar zicht hebt op subsidie, krijg je zulke langlopende projecten niet van de grond. Daarom is structurele steun van onze donateurs ook zo ontzettend belangrijk, bijvoorbeeld met een maandelijkse gift of een periodieke schenking. Daarmee weten we waar we op kunnen rekenen.’

‘Dankzij onze donateurs kunnen we dit mogelijk maken. Zij geven kinderen niet alleen kennis, maar ook een stem en een toekomst. Ik ben ongelooflijk trots op iedereen die hieraan bijdraagt – samen maken we écht het verschil.’

‘Uit onderzoek is gebleken dat in tijden van nood de saamhorigheid groeit. Dat was al te zien in de crisis in de jaren dertig. Er is over een langere periode gekeken, waarbij je ziet dat individuele donateurs juist wel het grote plaatje zien. En ik geloof dat zij zich solidair voelen met mensen die het minder hebben. In de coronatijd zag je hetzelfde gebeuren, dat mensen extra naar elkaar omkeken en samen oplossingen organiseerden. Dus er is absoluut hoop.’

'Terre des Hommes ontvangt geen geld van de Amerikaanse regering, ook niet van USAID. Toch kan ons werk via een andere weg geraakt worden. ‘In veel landen werken we samen met lokale partnerorganisaties. Een aantal van hen staat door het wegvallen van steun uit de Verenigde Staten op omvallen. En zelfs als ze het wel redden, kregen ze in veel gevallen orders om al het werk dat wordt gefinancierd door USAID per direct te staken. De gevolgen zijn rampzalig. Zo is er bijvoorbeeld een organisatie in Ethiopië die zaden had ingekocht om boeren te helpen voedsel te verbouwen. Die zaden lagen in een opslag, klaar om te worden vervoerd, want nu is het zaaiseizoen. Maar zij mochten niet gaan rijden en die zaden zijn daar nu blijven liggen. We weten nu al dat al deze families straks niet kunnen oogsten waardoor de voedsel tekorten verder zullen toenemen.’

Welke invloed heeft dat op het werk van Terre des Hommes?

‘Terre des Hommes werkt in Ethiopië in opvangkampen, waar mensen in ernstige voedselnood naartoe vluchten. Wij voorzien een enorme toestroom van families en kinderen, als gevolg van deze maatregelen. Hoe meer honger en armoede, hoe meer kinderen het slachtoffer worden van uitbuiting. Zij worden bijvoorbeeld uitgehuwelijkt. Of hun ouders zijn zo wanhopig, dat ze alles doen om maar wat geld te verdienen. Denk aan kinderarbeid of seksuele uitbuiting.’

Wat betekent dit voor kinderen in de lopende projecten?

‘We gaan ervoor zorgen dat zo min mogelijk kinderen getroffen worden. Bijvoorbeeld door projecten te ondersteunen met extra geld waar we kunnen. Daarnaast bereiden we ons voor op het domino-effect, want dat we straks een enorme toename gaan zien van kinderuitbuiting is een feit. Net als tijdens de coronapandemie, toen veel ouders geen werk meer hadden. Toen zagen we meteen de kinderarbeid exponentieel stijgen. Dat gaat nu weer gebeuren. Dus we moeten ervoor zorgen dat ouders toch een inkomen verdienen, zodat kinderen naar school blijven gaan.’

De drastische Amerikaanse bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking hebben ingrijpende gevolgen voor een grote kwetsbare groep mensen die nu hulp ontvangt. Samen met de bezuinigingen van de Nederlandse overheid, maakt dat de nood groter dan ooit. ‘Dit is echt dramatisch’, vertelt onze Algemeen Directeur Julie Verhaar.

Ook Nederlandse overheid kondigde bezuinigingen aan

Ook de Nederlandse minister Klever heeft drastische bezuinigingen aangekondigd op ontwikkelingssamenwerking. Zo moeten investeringen in ontwikkelingssamenwerking van dit kabinet direct gekoppeld worden aan Nederlandse handelsbelangen, veiligheid of het tegengaan van migratie. Een aantal van onze projecten wordt (mede)bekostigd door overheidssubsidie. ‘Gelukkig wordt bijna de helft van ons werk mogelijk gemaakt door donateurs zoals u. Daar ben ik ontzettend dankbaar voor.’

‘Een mogelijk gevolg is dat subsidies straks alleen nog per jaar worden toegekend en niet meer voor meer jaren achter elkaar. Zo kun je niet voor de lange termijn iets opbouwen om de levens van kinderen blijvend te veranderen. Neem bijvoorbeeld ons project tegen kinderarbeid in de micamijnen. Voordat je kinderarbeid kunt stoppen, moet je ervoor zorgen dat de ouders genoeg inkomen verdienen. Daarom helpen we ouders om een betere prijs te onderhandelen voor de mica. Dat gaat niet van de ene op de andere dag. Maar daardoor kunnen kinderen wel weer naar school.’

‘Bovendien is ons uiteindelijke doel dat gemeenschappen ons niet meer nodig hebben. Kijk bijvoorbeeld naar onze micaprojecten in India. De ouders verdienen een beter inkomen, kinderclubs en gemeenschappen houden een vinger aan de pols en kinderen gaan naar school. We gaan af en toe nog langs. Maar doordat zij het project zelf voortzetten, kunnen wij onze tijd en middelen richten op bijvoorbeeld Madagaskar. Daar moeten nog veel kinderen in de micamijnen werken.’